De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft recentelijk aangegeven dat het adviesbeleid voor het plaatsen van zonnepanelen op rijksmonumenten wordt versoepeld. Dit wordt ook door minister van Engelshoven ondersteund. Het was al een tijdje toegestaan om zonnepanelen op een rijksmonument te plaatsen, maar de beperkingen waren streng. De belangrijkste daarvan was dat de zonnepanelen volledig uit het zicht moesten worden geplaatst. Als het dak niet de goede richting op stond, waren er weinig alternatieven. Met de versoepelde regeling is er nu ook bij rijksmonumenten meer plaatsingsvrijheid.
Inhoudsopgave
Zonnepanelen op rijksmonumenten voorheen
Het was al mogelijk om zonnepanelen op een rijksmonument te laten plaatsen, maar door de strenge regelgeving was dit regelmatig niet rendabel. De zonnepanelen moesten volledig uit het zicht worden opgesteld, wat betekent dat het beschikbare dakoppervlak gelimiteerd was. Ook mochten de zonnepanelen geen waardevolle onderdelen aanraken of aantasten en moeten deze zorgvuldig op het dak worden gemonteerd. Deze regelgeving zorgde ervoor dat zonnepanelen op rijksmonumenten vaker niet dan wel werden geïnstalleerd.
Wat is de nieuwe regelgeving?
Deze laatste twee regels met betrekking tot de waardevolle onderdelen en de montage blijven hetzelfde, maar de regel over de zichtbaarheid wordt versoepeld. Het wordt mogelijk om zonnepanelen op rijksmonumenten in het zicht te plaatsen, maar dat moet dan op zo’n manier gebeuren dat het uiterlijk van het monument en de omgeving waarin deze zich bevindt niet wordt verstoord. Dat betekent dat er vaker een positief oordeel zal komen over zonnepanelen op rijksmonumenten en dat deze gebouwen vaker bij kunnen dragen aan het opwekken van groene stroom in Nederland.
Enkele randvoorwaarden
Omdat deze nieuwe regelgeving alleen niet duidelijk genoeg is, heeft de RCE een aantal randvoorwaarden opgesteld waardoor het besluit gemakkelijker kan worden gemaakt. Zo moet er altijd gekeken worden naar een alternatieve opstelling en worden vastgesteld dat deze niet voldoende rendement oplevert om in overweging te nemen. De stroom die wordt opgewekt is voor het verbruik van het monumentale pand. Er mag geen cultuurhistorisch groen gekapt worden en er moet een plan worden ontworpen voor het aanleggen van de zonnepanelen waarin de minst verstorende opstelling wordt voorgesteld.
Het plan voor zonnepanelen op rijksmonumenten
In dit plan moet er aandacht worden besteed aan de volgende onderwerpen:
- Er is een legplan dat rekening houdt met de vorm van het dak en de elementen die daarop aanwezig zijn. De zonnepanelen samen moeten rechthoekig en regelmatig worden gelegd.
- In dit legplan wordt gelet op de historische elementen die op het dak aanwezig zijn, zoals dakkapellen en schoorstenen.
- Het het uiterlijk en de waarde van het monument krijgen voorrang op het maximaliseren van het rendement.
- De zonnepanelen die worden uitgekozen hebben vallen niet op en hebben zoveel mogelijk dezelfde kleur als het dak waarop ze worden gelegd.
Situaties waarin extra aandacht nodig is
Niet alle rijksmonumenten komen automatisch in aanmerking voor zonnepanelen, ook niet met de nieuwe regelgeving. Er worden een aantal situaties genoemd waarin extra aandacht nodig is of waarin zonnepanelen automatisch worden afgewezen. Dit zijn bijvoorbeeld rijksmonumenten met een dak dat een bijzondere vorm heeft of dat op een bepaalde manier decoratief is afgewerkt. Ook voor monumenten die een belangrijk deel uitmaken van een beschermd stadsgezicht moeten apart worden overwogen. En is er een historische tuin of beschermde buitenplaats van waar de zonnepanelen zichtbaar worden, dan zal er ook een apart oordeel geveld moeten worden over de plaatsing.
Zonnepanelen voor monumenten
Het is dus zo dat zonnepanelen zelf die op monumenten geplaatst worden ook aan bepaalde eisen moeten voldoen. En er worden steeds meer zonnepanelen geproduceerd die hier uitstekend bij aansluiten. Er zijn bijvoorbeeld al een tijdje panelen in een rode kleur, die op een rood pannendak minder opvallen. Zonnepanelen die volledig zwart zijn, met een mat oppervlak en een zwarte rand zijn bijzonder in trek op dit moment. Er zijn doorzichtige zonnepanelen, flexibele zonnepanelen, zonnepanelen in glas en zonnepanelen die in verscheidene andere kleuren kunnen worden geleverd. Met deze ontwikkelingen in volle gang worden de mogelijkheden voor rijksmonumenten zonnepanelen ook steeds flexibeler.
Bezit jij een rijksmonument?
Als jij een rijksmonument bezit en het dak is geschikt voor zonnepanelen, dan zijn je opties dus in één keer aanzienlijk vergroot. Dacht je voorheen dat een zonnesysteem geen mogelijkheid was, nu behoort het tot de mogelijkheden. Als jouw monument niet deel uitmaakt van een beschermd complex, van een beschermd stads- of dorpsgezicht of van een historische binnenplaats, dan is de plaatsing waarschijnlijk vrij recht door zee. Met deze nieuwe regeling kan oud met nieuw worden gecombineerd en door aandacht te besteden aan zorgvuldige plaatsing zullen zonnepanelen op rijksmonumenten deze eerder verrijken dan verstoren.
Een belangrijke stap voor Nederland
Deze beslissing van de RCE is een belangrijke stap richting het energieneutraal worden van ons land. We hebben beloofd dat dit in 2050 een feit moet zijn en door zonnepanelen ook op monumenten toe te staan, zijn de kansen om deze deadline te halen groter. Zonnepanelen zullen een belangrijk onderdeel worden van het Nederlandse beeld op straat en deze trend is al gaande. Deze systemen verschijnen op steeds meer daken en dat zal meer en meer gebeuren. Door zonne-energie te gebruiken in plaats van grijze energie, bewegen we in ons land langzaam richting een milieuvriendelijker leven.
