Laatst bewerkt op: 22 jan 2021
In 2050 moet Nederland energieneutraal zijn en dat betekent dat we evenveel duurzame energie opwekken als we verbruiken. In ons land is het klimaat perfect voor zonnepanelen en windparken, maar waar we een gebrek aan hebben is ruimte. Er zijn niet genoeg daken beschikbaar om alle zonne-energie mee op te wekken die nodig is om de doelstellingen te bereiken. Ook land is maar beperkt beschikbaar. Daarom wordt er nu door TNO gekeken of de Nederlandse dijken kunnen functioneren als ondergrond voor het opwekken van zonne-energie.
Inhoudsopgave
Het ‘Zon op Dijken’ onderzoek
De Nederlandse dijken zijn ideaal voor zonnepanelen. Ze hebben een hellingsgraad, staan vaak goed in de zon en ze liggen aan het water. TNO is een 3-jarig onderzoek gestart om te kijken of zonnepanelen op dijken ook veilig zijn. Het is namelijk niet de bedoeling dat de zonnepanelen de functie van de dijken verzwakt. TNO heeft verschillende opstellingen geplaatst op de binnendijk van de Spuikom in Zeeland. Je kunt deze bekijken bij Ritthem. De komende drie jaar gaat TNO analyseren wat de opbrengst is, hoe het gras onder de zonnepanelen reageert en of dit door de zonnepanelen beschadigen. Dat doen ze samen met de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer ( STOWA ).
De kracht van dijken
Dijken zijn bedoeld om ons land te beschermen van hoge waterstanden en we vertrouwen daarop. Ze maken deel uit van een ingewikkelde- en belangrijke constructie waardoor wij in gedeelten van ons land onder zeeniveau kunnen leven en functioneren. Dit moet ook de primaire functie van de dijken blijven en de zonnepanelen mogen ze niet verzwakken. Daarnaast zijn de dijken in Nederland ook van ecologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarde. Zonnepanelen moeten het uiterlijk van de dijken niet te veel verstoren en een rustige uitstraling handhaven. Dit zijn allemaal beweegredenen die meespelen bij het plaatsen van zonnepanelen op de Nederlandse dijken.
Verschillende systemen worden getest
Omdat zonnesystemen tegenwoordig goedkoper zijn dan ooit tevoren, worden er verscheidene panelen en bevestigingsmaterialen getest op de dijk bij Ritthem. Er worden zonnepanelen gebruikt met verschillende kleuren, zodat de invloed van de kleur op de opbrengst en de omgeving kan worden getest. Daarnaast is er een dijk-geïntegreerd systeem geplaatst, zowel als een systeem dat boven de dijk uitsteekt. Deze laatste optie is beter voor het gras onder de zonnepanelen. Nu zal TNO de energieprestaties meten en Wageningen University & Research gaat onderzoeken welke invloed de dijken hebben op de grasmat. Samen met Deltares onderzoekt de Universiteit ook wat de invloed is van de zonnepanelen op de waterveiligheid.
De kwaliteit van de dijkbekleding is essentieel
De belangrijkste voorwaarde voor het slagen van dit experiment is dat de bekleding van de dijk goed blijft. Hier haalt de dijk veel van zijn kracht en functionaliteit uit en als deze verzwakt dan verliest de dijk een gedeelte van zijn beschermende functie. Het gras dat op de dijken groeit mag door de zonnepanelen niet worden onderbroken, moet levend blijven en sterk. Dit is voor de waterveiligheid essentieel. Daarnaast mogen de zonnepanelen geen stukken dijk meenemen als ze onder water mochten komen te staan. Daarom moeten ze in dat geval afbreken en de dijk niet beschadigen in geval van nood. De primaire beschermende functie van dijken blijft bestaan en mag door de zonnepanelen niet worden verzwakt.
Grote potentie voor zonnepanelen op dijken
Het is een feit dat de Nederlandse dijken, indien ze geschikt worden verklaard voor het plaatsen van zonnepanelen, grote potentie hebben en ons kunnen helpen de energie op te wekken om neutraal te worden. Deze dijken zijn kaal en vele kilometers lang. Volgens Maarten Dörenkämper van TNO kunnen we door een klein gedeelte van de dijken met zonnepanelen te bedekken, 3 tot 11 gigawatt aan zonne-energie opwekken. Op dit moment wordt in het gehele land 8 gigawatt aan zonne-energie opgewekt. Door zonnepanelen op dijken te plaatsen kunnen we dit getal dus mogelijk evenaren of zelfs voorbijstreven.
Andere oplossingen
Mochten de dijken door TNO en STOWA over 3 jaar nu niet als geschikt worden verklaard, dan blijft er het probleem bestaan van ruimtegebrek in Nederland. Boeren plaatsen al massaal zonnepanelen in hun velden en op hun daken, maar dat is niet voldoende. Daarnaast is het elektriciteitsnetwerk in afgelegen gebieden niet in staat om de grote toename aan teruggeleverde stroom te verwerken. Er wordt daarom druk gezocht naar andere oplossingen en de Nederlandse dijken zijn hier slechts één onderdeel van. Zonnepanelen op zee, bijvoorbeeld, bieden veel mogelijkheden, zowel als zonnepanelen op kassen en boven gewassen. Uiteindelijk is een energieneutraal land het streven en alle opties worden nauwkeurig bekeken.
Veiligheid staat voorop
Het is een feit dat we in Nederland niet voldoende dak ruimte hebben om alle zonne-energie die we nodig hebben om te kunnen functioneren op te wekken. Het grote probleem met zonnepanelen op Nederlandse dijken is dat deze dijken een belangrijkere functie hebben. De veiligheid staat voorop en dat betekent dat zonnepanelen dit nooit op het spel mogen zetten. De ‘Zon op Dijken’ test van TNO en STOWA moet uitwijzen wat zonnepanelen op dijken voor ons kunnen opbrengen. Het is een feit dat deze mogelijke optie grote potentie heeft. Als de test van TNO succesvol wordt afgerond konden de Nederlandse dijken in de toekomst wel eens de oplossing bieden voor de restricties die gebrek aan ruimte tot nu toe nog veroorzaken.
